در دوران رکود اقتصادی شاید بیش از هر بخش دیگری، بخش تولید در معرض خطر قرار گیرد، در شرایطی که سرانه مصرف و قدرت خرید به تبعیت از شرایط اقتصادی با کاهش روبرو می‌شود، در یک گام اشتباه اقتصادی پیش از هر اقدامی تولید کاهش پیدا می‌کند، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که در چنین شرایطی افزایش صادرات باید جایگزین کاهش تولید شود در چنین شرایطی است که می‌توان رونق تولید ایجاد کرد، فرمول افزایش صادرات به جای کاهش تولید در تمام بخش‌ها قابل اجراست، این راه حل به خصوص در بخش معدن و صنایع معدنی که خارج از شمول تحریم‌ها قرار گرفته‌اند با بالاترین بازدهی قابل اجراست. در این زمینه ماهنامه جهان معدن گفت‌وگویی با دکتر بهرام سبحانی رییس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در رابطه با شرایط دوران رکود و گذار از آن و دستیابی به رونق تولید انجام داده است، متن کامل گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
تحلیل جنابعالی از شرایط اقتصادی در کشور به ویژه از لحاظ رونق یا رکود چیست؟
متاسفانه امروز در شرایط سختی قرار داریم که یک جنگ اقتصادی تمام عیار است، اگرچه محدودیت‌هایی که از سوی بازارهای خارجی تحمیل می‌شود را می‌توان یک فرصت تلقی کرد تا تولیدات داخلی رونق گیرد. آنچه که تا امروز به عنوان کالای مصرفی، کالای واسطه‌ای، ماشین‌آلات، تجهیزات و مواد مصرفی کارخانجات وارد می‌شده است، باید تلاش کنیم تا در داخل کشور تولید شوند که هم رونق تولید محقق شود هم قطع وابستگی به خارج را در پیش دارد. تحریم‌ها فرصت‌هایی در خود نهفته دارد که باید به دنبال این فرصت‌ها باشیم.
روند فعالیت واحدهای صنعتی و معدنی در کشور تا چه اندازه گرفتار رکود و تعطیلی می‌باشد؟
هیچ واحدی از این شرایط بی تاثیر نمانده است و همه واحدهای صنعتی و معدنی تابع شرایط اقتصادی کشور (چه رونق و چه رکود) هستند. در مقطعی تقاضا بنا بر دلایلی تقویت و باعث رونق در بازار می‌شود، در مقطعی دیگر رکود اتفاق می‌افتد و طبیعتا تولید هم دچار رکود می‌شود. آنچه مسلم است باید در واحدهای تولیدی مخصوصا فولادی برنامه‌ریزی‌ها به شکلی صورت گیرد که نخست نیاز داخل تامین شود، سپس به جای آنکه میزان تولید کاهش پیدا کند، مازاد تولید را صادر کنند. درست است که صادرات مشکل خاص خود را دارد ولی در این شرایط دولت باید مشوق‌هایی برای صادرات در نظر بگیرد تا تولید کننده بتواند مازاد تولید خود را صادر کند. متاسفانه بدترین تصمیم در زمان رکود، تصمیم به کاهش تولید است.
با توجه به نام گذاری سال 98 تحت عنوان «رونق تولید»، سیاست‌ها و راهکارهای اصولی برای دستیابی به این مهم در بخش صنعت و معدن چیست؟
تامین نیازهای واحدهای تولیدی در اولویت است. واحدهای تولیدی بایستی بتوانند مواد اولیه و مصرفی خود را تهیه کنند. با توجه به شرایط و محدودیت‌های بین‌المللی، به شیوه‌های خاصی باید کالا تامین شود که مستلزم تمهیدات خاصی در تامین ارزی و شیوه معامله است. از طرف دیگر در بحث صادرات، با افزایش تولید و وارد مدار تولید شدن واحدهای کوچک، ظرفیت تولید بالا می‌رود در صورتی که ممکن است افزایش در تولید و مصرف به یک اندازه نباشد، در نتیجه باید امکان صادرات مازاد تولید از سوی تولیدکننده وجود داشته باشد. همانطور که اشاره کردم در صادرات هم چالش‌هایی وجود دارد، هم در بخش بازار و بنگاه‌ها و هم محدودیت‌هایی که در نقل و انتقال پول در اثر تحریم‌ها حاکم شده است. لذا دولت، بانک‌مرکزی، گمرک، وزارت صنعت معدن و تجارت باید تصمیمات را با علم بر مشکلات و تحریم‌ها اتخاذ کنند که جلوی محدودیت‌هایی را که در داخل مانع تولید و صادرات می‌شود بگیرند.
چشم انداز شما از روند تولید و رونق اقتصادی در سال 98 چیست؟
به نظر من حداقل انتظاری که می‌توانیم داشته باشیم همان 25 الی 26 میلیون تن( دقیقه4:50 چک شود دوباره) تولید است ولی با توجه به مازاد تولیدی که وجود دارد شرایط باید به گونه‌ای باشد که صادرات روند مثبت خود را طی کند و بازارهای خارجی در عین اینکه حفظ می‌شوند توسعه هم داشته باشند، در چنین صورتی، شرایط بدی نخواهد بود. درست است که تحریم‌ها کار تولیدکنندگان را با مشکل مواجه می‌کند، برخی از خریداران خارجی ترجیح می‌دهند از کشوری خرید کنند که برایشان مشکلی پیش نیاید مخصوصا مشکلاتی که در بحث نقل و انتقال پول وجود دارد و سیستم بانکی بین‌المللی به دلیل وجود تحریم‌ها از انجام مبادلات طرف ایرانی سر باز می‌زند و در نتیجه از طریق شرکت‌های واسطه‌ای باید عمل کنند. این محدودیت‌ها، تجارت بین‌المللی را بسیار سخت می‌کند ولی شرکت‌ها باید نیروهای کارآمد و متخصص را جذب کنند تا بتوانند با روش‌های مختلف این محدودیت‌ها را دور زده و شرایط را بهتر کنند.
نکته پایانی؟
کلیه دستگاه‌های ذیربط وزارت صنعت معدن و تجارت، وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و گمرک باید در جهت رونق تولید و صادراتِ تسهیل کننده قدم بردارند و به جای صدور بخش‌نامه‌های متعدد که مانع توسعه تولید و تجارت بین‌المللی است، باید از اهل فن و تولیدکنندگانی که برای رونق تولید و سربلندی کشور تلاش می‌کنند، همفکری و نظرخواهی کرده و تصمیمات کارشناسی و مبتنی بر نیاز آن‌ها را بگیرند.