31 فروردين 1403
RSSFacebookTwitterLinkedinDiggYahooDelicious
شنبه, 29 دی 1397 ساعت 15:00

ناکامی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه بخش معدن

شهناز-نوائیایمیدرو بر اساس ماده 6 قانون تاسیس وزارت صنایع و معادن مصوب 6/10/1379 مجلس شورای اسلامی و تبصره ذیل آن، به منظور بررسی تهیه و اجرای طرح‌های احداث، توسعه، تجهیز و نوسازی صنایع تولیدی متالورژی، استخراج و فرآوری مواد معدنی و اجرای کارهای اکتشافی تشکیل شده و قوانین تاسیس سازمان گسترش مصوب سال 1346 و اساسنامه آن اداره می‌گردد.
این سازمان از سال تشکیل تاکنون فعالیت‌های زیادی در عرصه معدن از اکتشاف طرح‌های توسعه‌ای، عملیات اجرایی کارخانه‌های کنسانتره، گندله، فولاد... جاده سازی، انتقال آب و برق در حوزه زیرساخت، حوزه‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری انجام داده است که موجب تحرک در طرح‌های نیمه تمام، بالا رفتن ذخایر اکتشافی، ظرفیت‌های تولید و حرکت آن در چرخه معدن تا صادرات محصول گردیده است. یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین کارهای این سازمان، مشارکت جویی از بخش خصوصی توانمند و دارای انگیزه و همکاری با تشکل‌های بزرگ معدنی بوده است.
عملیات اجرایی و پروژه‌های عظیمی در سال‌های اخیر شروع شده که شامل زنجیره‌های فولاد، مس، آلومینیوم، آهن، نفلین سینیت و ... زیرساخت‌های مربوطه است.

از سویی دیگر فعالیت‌های اکتشافی به طور جدی دنبال شده که با حفاری‌های عمیق در حوزه‌های آهن، مس، زغالسنگ، عناصر نادر خاکی، شاهد رشد چندین میلیون تنی ذخایر معدنی در حوزه‌های فلزی، غیرفلزی و ... بوده‌ایم.
علاوه بر این موارد حوزه آموزشی، پژوهشی و فناوری سازمان که با همکاری نزدیک با مراکز دانشگاهی، نظام مهندسی معدن، خانه معدن ایران، مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای و نیز اتحادیه حفاران غیرنفتی صورت پذیرفته، موجب افزایش برگزاری دوره‌های آموزشی، تخصصی، پژوهشی، محیط زیست، دوره‌های آشنایی با قوانین معدنی در استان‌ها، دوره‌های تعمیر و نگهداری ماشین آلات، اپراتوری دستگاه‌های حفاری به صورت تئوری و عملی که همگی منجربه دریافت گواهی معتبر گردیده است.
در طی سال‌های گذشته تاکنون، با توجه به عملکرد ارایه شده که سالانه به صورت منظم و به صورت دفترچه کامل تهیه و اطلاع رسانی شده است که حاکی از پیشرفت پروژه‌های مختلف دارد که به دلیل مشکلات مالی و یا درگیری‌های محلی و موارد دیگر نیمه تمام مانده بود و از طریق دریافت وام از صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی و نیز معرفی 12 طرح معدنی با تایید صندوق بیمه به کارگروه اشتغال کشور و طرح‌های ارجاع شده از سامانه کادا، تسهیلات اشتغال روستایی دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر یکی از کارهای مهم انجام شده در ایمیدرو، تامین مالی معدن و صنایع معدنی در سطح کلان معدنی بوده است.
از اقدامات دیگری که ایمیدرو در راستای حمایت از بخش معدن و سرمایه‌گذاری در این حوزه به عمل آورده، افزایش سرمایه صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی بوده که از سال 1380 با سرمایه 10 میلیارد تومان افزایش یافته و مقرر شده که در سال پیش‌رو، تسهیلات این صندوق و تسهیلات حمایتی دولت که 3 برابر تسهیلات صندوق است به معادن کوچک بخش خصوصی اعطا شود که نتیجتا با توسعه و راه‌اندازی معادن کوچک، اشتغال در کشور به خصوص در مناطق محروم افزایش خواهد یافت.
یکی از اهداف تشکیل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، اجرای طرح‌های توسعه‌ای در حوزه زیرساخت معادن است که با توجه به اینکه می‌بایست اولویت تجهیز شبکه حمل و نقل و پایانه‌های بادی و اتصال این شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی، تجاری و صنعتی و مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به ویژه کریدور شمال – جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزیت بار باشد، ولیکن هنوز شبکه حمل و نقل ریلی برای ایجاد مزیت رقابتی به سرانجام نرسیده است.
ضمنا با توجه به مشکلات ایجاد شده در تحریم‌های سال 1392 و نیز تحریم‌های اخیر در ابتدای سال 1397، با وجود تلاش‌های زیادی که در زمینه جذب سرمایه‌گذاری خارجی از طریق ایمیدرو با حضور در مجامع معدنی کشورهای اروپایی و معرفی مزیت‌های کلان معدن و صنایع معدنی در ایران، شامل ذخایر غنی و شناخته شده با 68 نوع ماده معدنی از انواع فلزی، غیرفلزی و ... دسترسی به انرژی ارزان آب‌های آزاد، وجود نیروی انسانی ماهر و با وجود بازار معرف در 14 کشور همسایه، یا متاسفانه شرایط برای حضور شرکت‌های بزرگ معدنی دنیا فراهم نشده و در این راستا به موفقیت چشمگیری دست نیافته‌ایم.
در انتهای این نوشتار، به موضوع اکتشاف و نیاز مبرم کشور به دستیابی به مواد معدنی به خصوص فلزی، جهت ادامه کار کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی بایستی اشاره کنم که با توجه به انجام اکتشافات جدید در سطح 250 هزار کیلومتر مربع در نقاط مستعد کشور پتانسیل‌های جدیدی اکتشاف شده که قطعا می‌بایست حفاری‌های اکتشافی عمیق حفره‌گیری صورت پذیرد، چرا که در مقایسه با کشورهای معدن خیز دنیا مثل کانادا که سالانه بیش از 2 میلیون متر حفاری صورت می‌گیرد،‌ایران در این زمینه هنوز حتی سالانه به 500 هزار متر حفاری هم نرسیده است.
اتحادیه حفاران غیرنفتی که از سال 1389 تاسیس و راه‌اندازی گردید، با هدف ساماندهی حفار‌ی‌های اکتشافی کشور فعالیت نموده و شرکت‌های عضو این اتحادیه همواره در زمینه همکاری با بخش دولتی و بخش خصوصی اظهار تمایل کرده و در هر مقطع که نیاز بوده از تلاش و همکاری دریغ نکرده است. اعضای هیات مدیره این اتحادیه که هر یک از افراد و شرکت‌های شناخته شده در عرصه حفاری‌های مغزه گیری هستند، تمرکز خود را بر این گذاشته‌اند که این اتحادیه از جانب مسوولین بخش معدن و صنایع معدنی به رسمیت شناخته شده و بتوانند در جهت پیشبرد اهداف بخش معدن و جهت جلوگیری از ضرر و زیان دولت، در مناقصاتی که برای انجام پروژه‌های اکتشافی انجام می‌شود حضور داشته و اطلاعات شرکت‌ها، اعم از تعداد دستگاه، حفاران موجود در اختیار شرکت، نحوه رتبه‌بندی آنها، قیمت‌های مناسب که موجب خلل در کار هر دو طرف قرارداد نگردد و به عبارت دیگر بحث کارشناسی دخیل باشند تا از انجام قراردادهایی که موجب نقصان در کار و یا به تعویق افتاده عملیات اکتشافی می‌گردد، جلوگیری شود. انشاالله بتوانیم در این زمینه با سازمان ایمیدرو جلسات مشترک داشته و نتیجه خوبی شاهد باشیم.

شهناز نوائی؛ عضو هیات مدیره شرکت فنی و مهندسی در کاوش و دبیر اتحادیه حفاران غیرنفتی