*اتحادیه حفاران غیرنفتی بر اساس چه اهدافی تشکیل شد و تاکنون به چه میزان از اهداف تعیین شده یافته است؟
اهداف اتحادیه در دو بخش اهداف بلند مدت و کوتاه مدت برنامه ریزی شد. در اهداف بلند مدت که ارتقای حفاری‌های مغزه گیری در کشور است و اینکه سطح متراژ به حد قابل قبولی نزدیک به کشورهای در حال توسعه برسد و در بخش اهداف کوتاه مدت که سالیانه تعریف می‌شود؛ در هردو بخش پیشرفت‌های قابل قبولی داشته‌ایم. در اهداف کوتاه مدت دوره‌های آموزشی حفاری را برگزار کردیم و خدماتی را برای شرکت‌های عضو در نظر گرفتیم. در بخش اهداف بلند مدت نیز با توجه به تلاش‌هایی که ریاست اتحادیه و همه اعضای هیات مدیره داشتند موفقیت نسبتا خوبی داشتیم اما هنوز جای کار بسیار دارد و برای رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی در پیش داریم و زمان زیادی نیاز است تا نگاه سازمان‌های کارفرمایی که عمدتا دولتی هم هستند تغییر پیدا کند.
رسیدن به یک میلیون متر حفاری در سال جزیی از اهداف مهم و کمی اتحادیه است و این در حالی است که در بهترین حالت حدود 220 هزار متر حفاری در سال انجام شده است. برای اینکه بتوانیم حفاری مغزه‌گیری را در کشور به جایگاه مناسب برسانیم نیازمند یک حرکت زیربنایی هستیم و اگر این متراژ حفاری صورت نگیرد قطعا نمی‌توان در آینده انتظار داشت کارخانه‌هایی که در حال کار هستند برای سال‌های آتی خوراک داشته باشند. لذا یک سرمایه گذاری لازم است، باید این موضوع فرهنگ سازی در این راستا صورت گیرد که پرداختن به این موضوع هزینه نیست بلکه نوعی سرمایه‌گذاری برای شرکت‌های معدنی به حساب می‌آید که اگر قرار باشد کارخانه و بخش صنعتی‌شان فعال شود نیاز به اکتشاف و حفاری دارند؛ برای رسیدن به این هدف باید زیرساخت‌هایی فراهم شود چه از طرف کارفرماها و چه از طرف پیمانکاران و همچنین حمایت‌هایی باید از طرف اتحادیه نیز صورت بگیرد.
*به نظر شما دلیل متراژ کم حفاری که بسیار پایین‌تر از کشورهای پیشرفته است، چیست؟
یک دلیل بازمی‌گردد، که آن هم نوع نگاه مدیران شرکت‌های معدنی است؛ از آنجا که عموما شرکت‌های دولتی متقاضی اصلی و عمده حفاری‌های اکتشافی هستند، چنانچه مدیران مربوطه نگاه توسعه‌ای به این بخش داشته باشند، این حوزه تقویت خواهد ‌شد. لذا ضروری است که یک استراتژی بلند مدت وجود داشته باشد که حتی با تغییر مدیران، شرکت‌های کارفرمایی به مسیر خودشان ادامه دهند.
دلایل دیگر می‌تواند راندمان کمتر بعضی دستگاه‌ها، اختلاف فاحش قیمت حفاری حتی نسبت به کشورهای اطراف، عدم آموزش کافی، نبود قطعات مناسب، معارضین محلی و ... باشد.
*لطفا در مورد برنامه‌ها و اولویت‌های این اتحادیه توضیح دهید و اینکه اتحادیه چه برنامه‌هایی در دستور کار خود دارد؟
مهمترین مساله‌ای که شرکت‌ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند این است که یک جهش ارزی بالایی اتفاق افتاده و شرکت‌ها را دچار چالش کرده است؛ شرکت‌های حفاری سال گذشته قرارداهایی امضا کرده‌اند و در آن مقطع وضعیت نسبتا باثباتی وجود داشته است. لذا باید این خسارت جبران شود. علی‌رغم این که در اواخر سال 97 هستیم و چندین ماه از این موضوع می‌گذرد به غیر از شرکت ملی مس ایران هیچ شرکتی اقدامی برای تعدیل نرخ ارز نکرده است که البته آن هم جوابگوی هزینه‌های رخ داده نیست. از طریق اتاق بازرگانی، شورای گفت‌وگو و رابطه‌هایی که با سازمان مدیریت داشتیم تلاش کردیم تا این مشکل را حل کنیم.
برنامه بعدی این است که کارفرماهایی که می‌خواهند کار حفاری انجام دهند باید به این موضوع واقف شوند که از طریق اتحادیه پروژه‌های خود را پیش ببرند بهتر است؛ شاهد هستیم برخی افراد به صورت شخصی اقدام به خرید دستگاه می‌کنند و با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از نرخ عرف در پروژه‌های حفاری شرکت کرده و در ادامه کار را با مشکل عدم تحویل در زمان مقرر و یا کیفیت پایین مغزه‌ها و یا ... مواجه نموده و در عمل هزینه ‌سنگین‌تری به کارفرما تحمیل می‌کنند؛ یکی از اهداف اتحادیه سر و سامان دادن به همین موضوع است. به همین منظور مذاکراتی با وزرات صمت و اتاق بازرگانی صورت گرفته و درخواست کرده‌ایم تصدی‌گری این بخش را به اتحادیه حفاران غیرنفتی بسپارند برای اینکه اتحادیه یک مرجع صاحب صلاحیت است و می تواند بر اساس ظرفیت شرکت‌ها به اعضای خود کار را بسپارد.
چه اقدامی برای جبران ضرر و زیان ناشی از نرخ ارز کرده‌اید؟
این مطلب در مجموعه تشکل‌های عضو اتاق بازرگانی مطرح شد و درخواست کردیم که موضوع جهش ارزی به عنوان یک موضوع فورس‌ماژور در قراردادها پذیرفته و به استناد آن ادامه قراردادهای زیان ده کنسل شود و بدون فوت وقت خسارت آن بخشی از کار که انجام شده است پوشش داده شود. متاسفانه با این شرایط به خاطر تعهدی که در سال گذشته برای خود ایجاد کردیم فرصت‌های جدید را از دست می‌دهیم و در حال ضرر دادن هستیم.
*مهمترین چالش‌هایی که این صنعت در داخل ایران با آن روبروست بیان کنید.
مهمترین چالش بعد از پایین بودن قیمت‌های حفاری، تامین قطعات است. قطعات درون چاهی حفاری عمدتا وارداتی است و دانش و تکنولوژی آن در کشور وجود ندارد. جهش ارزی باعث شد قیمت‌های چندین برابری بر این قطعات بسته شود و حتی با کیفیت گذشته نیز نمی‌توانیم تهیه کنیم. اخیرا مطرح شد که تمام نیازهای اعضا را تجمیع کنیم و یک شرکت نماینده کل اتحادیه حفاران غیرنفتی و اعضای آن شود تا بتواند به صورت یک‌جا ثبت سفارش را انجام دهد و با قیمت عمده خرید و وارد کند تا هزینه‌ها کاهش پیدا کند.
*با توجه به ارتباط نزدیک عملیات حفاری با توسعه اکتشافات معدنی در کشور، چالش‌های بخش حفاری چه تاثیری بر بخش اکتشاف داشته است؟
قطعا تاثیرگذار است. تقاضای کار وجود دارد و حتی شرکت‌های خصوصی هم حجم کار را بالاتر برده‌اند و متقاضی کار هستند و خود کارفرمایان دولتی بیشتر از گذشته کار تعریف کرده‌اند. اگر مساله قیمت حفاری حل نشود، شرکت‌ها حاضر نیستند با این قمیت‌ها کار کنند و آنهایی هم که کار می‌کنند به امید این هستند که تعدیل اتفاق بیافتد. اگر افزایش قیمت صورت نگیرد، دیگر اثری از شرکت‌های این بخش باقی نخواهد ماند. بعضی مدیران برای بخش حفاری به نسبت سایر زنجیره‌های معدن، ارزش کمتری قایلند و افرادی که در این حوزه کار می‌کنند افراد قانعی هستند با اینکه مشکلات خود را پیگیری می‌کنند ولی کارشان را نیز انجام می‌دهند و هیچ وقت کار را زمین نمی‌‌گذارند و متاسفانه از این حجب و حیای حفاران سو استفاده شده است.
بحث بعدی نوسازی ناوگان حفاری است، باید حمایت‌هایی از شرکت‌ها صورت بگیرد تا بتوانند دستگاه‌های خود را به روز کنند و با توجه به اینکه یک سری حفاری‌های عمیق در حدود 2000 متر و شاید بالاتر در راه است، با دستگاه‌های جدید می‌توانند از عهده این کار بربیایند.
*بحث دیگری که وجود دارد خود تحریمی هست که از داخل دچار هستیم. نظرتان در این مورد چیست؟
این مساله وجود دارد؛ چنانچه ذینفعان پروژه اعم از کارفرما یا تامین کننده قطعات شرایط طرف مقابل را درک نکنند، همه باهم به مشکل بر می‌خورند. به عنوان مثال فروشنده‌ای که با افزایش نرخ ارز قیمتش را بالا می‌برد و در زمان کاهش، باز روی همان قیمت‌های بالا می‌ماند، اگرچه در ظاهر سود می‌برد ولی وقتی پیمانکار این توانایی را نداشته باشد که به همان میزان افزایش قیمت را جبران کند و از ادامه راه باز بماند و نتواند کار کند، دیگر به چه کسی می‌خواهد قطعه و لوازم بفروشد؟ و یا کارفرمایی که قصد دارد کار را برون سپاری کند، چنانچه حمایت‌های لازم را به عمل نیاورد و شرایط مالی و نقدینگی پیمانکار را چه در اعمال تعدیل و چه در صورت وضعیت‌ها درک نکند، دیگر پیمانکاری وجود نخواهد داشت تا کار او را انجام دهد.
باید به این نکته پی ببریم که ما همه در یک زنجیره و به صورت یکپارچه به هم متصل هستیم و مشکلات هرکدام در مدت زمان کوتاه گریبان بقیه را هم می‌گیرد.