معاون معدنی وزیر صمت: حیطه کاری معاونت معدنی و ایمیدرو به شکل واضحی مشخص و تفکیک شده است
سازمان توسعه‌ای ایمیدرو در آستانه هجده سالگی قرار دارد، اساس راه‌اندازی این سازمان پرداختن به حوزه معدن و صنایع معدنی بوده که پیشتر در اقتصاد ایران نقش چندانی ایفا نمی‌کرد؛ در حقیقت سازمان ایمیدرو به منظور توسعه بخش معدن و صنایع معدنی راه‌اندازی شد؛ با این حساب دو نهاد در جمهوری اسلامی وظیفه سیاست‌گذاری و اجرای سیاست‌های مربوط به بخش معدن را در این سال‌ها بر عهده داشته‌اند؛ معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت نخستین نهادی بوده که تمام وظایف مربوط به این بخش را بر عهده داشته و از سال 79 بخش‌های دیگری از این وظایف بر عهده سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی قرار گرفته است. شاید همین اضافه شدن سازمان ایمیدرو موضوعی بوده که تاکنون برخی شبهات را در راستای حیطه دقیق وظایف دو سازمان در میان اهل معدن و صنایع معدنی ایجاد کرده است، مساله‌ای که از سوی برخی کارشناسان موازی کاری و تداخل ماموریتی این دو نهاد نامیده شده است؛ از یک سو ایمیدروست با ریاست جدید خداداد غریب‌پور و در سوی دیگر معاونت معدنی وزارتخانه با معاونت جعفر سرقینی که پیش از حضور در حوزه معاونت مدیرعاملی شرکت سهامی کل معادن ایران، مدیرعاملی شرکت گسترش صنایع معدنی کاوه پارس و مدیرکلی معادن و فلزات آذربایجان شرقی را در کارنامه کاری خود دارد؛ سرقینی علاوه بر حوزه کاری مرتبط تحصیلات مرتبط نیز در این زمینه در کارنامه خود دارد، او دارای دکترای مهندسی در رشته فرآوری مواد معدنی از استرالیاست؛ در همین راستا و با نگاهی به 18 سالگی سازمان ایمیدرو عملکرد این سازمان را با وی به عنوان معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت به گفت‌وگو نشسته‌ایم:
سعیدباستانی : اعتماد به بخش خصوصی برای ورود به حوزه معدن در دولت وجود ندارد
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) 18 ساله شد؛ درست ششم دی ماه 79 بود که ایمیدرو برای ورود مستقیم به بخش معدن و گسترش فعالیت‌های معدنی راه‌اندازی شد. در تعریف وظایف این سازمان آمده است: از آنجایی که سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، بر اساس قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، به عنوان یک سازمان توسعه‌ای تاسیس شده و از جمله اهداف ابلاغی قانون سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، تغییر نقش دولت از مالکیت و مدیریت مستقیم بنگاه به سیاست‌گذاری، هدایت، حمایت، توانمندسازی بخش خصوصی و تعاونی و توسعه سرمایه‌های انسانی است، در نتیجه می‌توان این سازمان را به عنوان توانمندساز بخش معدن و صنایع معدنی که شامل بخش خصوصی و دولتی است در نظر گرفت. بر این اساس در واقع یکی از اهداف اصلی ایمیدرو تعامل با بخش خصوصی و واگذاری بخشی از فعالیت‌های دولتی به بخش خصوصی آن هم در حوزه معدن و صنایع معدنی تعیین شده است. جدای از اینکه تاکنون ایمیدرو چه اندازه در انجام این مهم موفق عمل کرده نیاز است نگاهی به فعالیت بخش خصوصی در امور معدنی داشته باشیم؛ با توجه به انتقادهای وزیر جدید صمت از عدم وجود معدن‌های مگاسایز می‌توان این انتقاد را به ایمیدرو وارد دانست که تاکنون آن چنان که باید در این عرصه وارد نشده، اگرچه نکات مثبت فعالیت‌های سازمان را هم باید در نظر گرفت که از آن جمله می‌توان به اکتشاف‌های انجام شده از سوی این سازمان پرداخت. در سالگرد 18 سالگی سازمان ایمیدرو ماهنامه جهان معدن در رابطه با عملکرد این سازمان گفت‌وگویی با سعید باستانی از نمایندگان دهمین مجلس شورای اسلامی از اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس داشته است که شرح این گفت‌وگو در پی می‌آید:
بهرام سبحانی: ایمیدرو متولی سیاست‌های راهبردی معدن و صنایع معدنی در چارچوب طرح جامع است
نقش ایمیدرو در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی موضوعی است که اکنون پس از قریب دو دهه از تاسیس این سازمان به منظور بهبود وضع معدن می‌توان مورد بررسی قرار داد؛ اگرچه پرداختن به بخش معدن در کشور ما از طول عمری طولانی برخوردار است اما درست از سال 81 که سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایجاد شد این انتظار به وجود آمد که باید تحولی شگرف در بخش معدن ایجاد شود؛ در حقیقت پرداختن به بخش معدن به منظور کاهش وابستگی اقتصادی به نفت از اهمیت والاتری برخوردار می‌شد، با این وجود پای صحبت‌های اهل معدن که می‌نشینی به نظر می‌رسد آن چنان که هجده سال پیش برنامه‌ریزان ایمیدرو در نظر داشته‌اند، این سازمان همچنان موفق به میزان رضایت بخشی به توسعه بخش معدن نپرداخته است.
دکتر بهرام سبحانی که از مدیران و فعالان حوزه صنایع معدنی است در کارنامه فعالیت خود مسوولیت‌های متعددی از جمله رییس هیات مدیره و مدیرعامل ذوب آهن اصفهان، رییس هیات مدیره کاراوران صنعت خاورمیانه، هلدینگ معدنی و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو)، مدیرعامل شرکت فولاد سیرجان ایرانیان، عضو هیات مدیره پالایشگاه قطران زغالسنگ، رییس شورای عالی تحقیقات ذوب آهن اصفهان، قایم مقام مدیر عامل و معاونت بهره برداری ذوب آهن اصفهان، معاونت طرح و برنامه ذوب آهن اصفهان، رییس هیات مدیره و مدیرعامل فولاد خراسان، عضو هیات مدیره صنایع آهن و فولاد توس، نایب رییس هیات مدیره و مدیرعامل فولاد مبارکه را داشته است. این سابقه و تجارب طولانی او را در بخش معدن و صنایع معدنی به مدیری شناخته شده و صاحب‌نظر تبدیل کرده است؛ در این گفت‌وگو نظر ایشان را در خصوص عملکرد 18 ساله ایمیدرو جویا شدیم که شرح این گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
مهرداد اکبریان: ایجاد هماهنگی و اتحاد میان ایمیدرو و معاونت امور معدنی لازم است
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران که بیشتر آن را با نام ایمیدرو می‌شناسیم، 18 سال پیش یعنی در سال 1379 به موجب ماده ۶ قانون تاسیس وزارت صنایع و معادن مصوب مجلس شورای اسلامی و تبصره ذیل ماده مذکور به منظور بررسی، تهیه و اجرای طرح‌های احداث، توسعه، تجهیز و نوسازی صنایع تولیدی متالوژی، استخراج و فرآوری مواد معدنی و اجرای طرح‌های اکتشافی تشکیل شد.
در واقع در ابتدای راه‌اندازی سازمان، هدف آن را بررسی تهیه و اجرای طرح‌های اکتشاف، احداث، توسعه، تجهیز و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با نگاه ویژه به فناوری‌های نوین و پر ریسک در کنار افزایش اثربخشی در سیاست گذاری، هدایت و حمایت و توسعه بستر و زیرساخت به منظور توانمند سازی بخش معدن و صنایع معدنی عنوان کردند. این اهداف اگرچه به عنوان اهداف کلی و بنیادین بیان شده بود اما با رفت و آمد مدیران سازمان در هر دوره بخش‌های مختلف دستخوش تغییرات زیادی شد؛ نگاهی به عملکرد ایمیدرو در طول این هجده سال می‌تواند بیانگر میزان دستیابی یا عدم دستیابی این سازمان بزرگ به اهداف تعیین شده در ابتدای کار باشد؛ یکی از ایرادهایی که این روزها به این سازمان گرفته می‌شود تداخل کاری میان سازمان ایمیدرو و معاونت امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت است که بعضا دردسرهایی را برای فعالان این بخش به همراه داشته است، خبرنگارما در گفت‌وگویی با مهندس مهرداد اکبریان رییس انجمن سنگ آهن ایران، نظر وی را در مورد عملکرد سازمان در طول 18 سال گذشته و نیز مشکلات و چالش‌هایی که ایمیدرو با آن روبروست جویا شده است، شرح این گفت‌وگو در پی می‌آید:
طرح‌های هشتگانه فولاد توان توسعه‌ای ایمیدرو را زمین گیر کرد
شرکت ایمیدرو در زمره شرکت‌های مادر تخصصی با نقش توسعه صنعتی – معدنی است که برای ارزیابی این دوره هجده ساله باید دید عملا درجه مقطع یا مقاطعی توانسته به نقش واقعی خود عمل کند. به نظر اینجانب اگرچه در مجموع می‌توان به نقش برجسته ایمیدرو در توسعه صنعتی و معدنی اذعان نمود، لیکن به نظر می‌رسد در ده سال گذشته طرح‌های هشت گانه فولادی منابع و توان واقعی توسعه‌ای ایمیدرو را تا حدودی زمین گیر کرد. این در حالی است که در این یک دهه گذشته عمده توان این سازمان توسعه‌ای باید بر اکتشاف معدنی متمرکز می‌گردید.
مهندس يزدي زاده : مشوق هاي ايميدرو براي سرمايه گذاري بخش خصوصي بايد افزايش يابد
17 سال از شكل گيري سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران (ايميدرو) مي گذرد. در گذر اين ايام، ايميدرو با استراتژی های کلاني كه در دستور كار خود داشته، توانست در تهيه و اجراي طرح ها و پروژه هاي معدني و صنعتي متعددي ايفاي نقش كند. "توسعه فعالیت های معدنی و صنایع معدنی دارای مزیت رقابتی در مناطق کمتر توسعه یافته"، "رشد سرمایه گذاری در ایجاد واحدهای زنجیره معدن و صنایع معدنی دارای فناوری نوین و پرریسک"، "توسعه فعالیت های معدنی و صنایع معدنی برون مرزی با هدف تکمیل زنجیره ارزش"، "توسعه روش های نوین تامین منابع مالی در اجرای طرح های توسعه" و ... از جمله استراتژي هاي كلان اين سازمان توسعه اي است.
در همين راستا به منظور بررسي عملكرد سازمان ايميدرو و اينكه تا چه ميزان در رشد و توسعه بخش معدن و صنايع معدني تاثيرگذار بوده است؛ با مهندس يزدي زاده مديرعامل شركت ذوب آهن اصفهان به گفت و گو نشستيم و نظرات وي را در اين خصوص جويا شديم كه در ادامه با هم مي خوانيم:
ناکامی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه بخش معدن
ایمیدرو بر اساس ماده 6 قانون تاسیس وزارت صنایع و معادن مصوب 6/10/1379 مجلس شورای اسلامی و تبصره ذیل آن، به منظور بررسی تهیه و اجرای طرح‌های احداث، توسعه، تجهیز و نوسازی صنایع تولیدی متالورژی، استخراج و فرآوری مواد معدنی و اجرای کارهای اکتشافی تشکیل شده و قوانین تاسیس سازمان گسترش مصوب سال 1346 و اساسنامه آن اداره می‌گردد.
این سازمان از سال تشکیل تاکنون فعالیت‌های زیادی در عرصه معدن از اکتشاف طرح‌های توسعه‌ای، عملیات اجرایی کارخانه‌های کنسانتره، گندله، فولاد... جاده سازی، انتقال آب و برق در حوزه زیرساخت، حوزه‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری انجام داده است که موجب تحرک در طرح‌های نیمه تمام، بالا رفتن ذخایر اکتشافی، ظرفیت‌های تولید و حرکت آن در چرخه معدن تا صادرات محصول گردیده است. یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین کارهای این سازمان، مشارکت جویی از بخش خصوصی توانمند و دارای انگیزه و همکاری با تشکل‌های بزرگ معدنی بوده است.
عملیات اجرایی و پروژه‌های عظیمی در سال‌های اخیر شروع شده که شامل زنجیره‌های فولاد، مس، آلومینیوم، آهن، نفلین سینیت و ... زیرساخت‌های مربوطه است.
نقش راهبری ایمیدرو از الزامات نهادی توسعه بخش معدن است
یکی از ماموریت‌های ایمیدرو در طول هجده سال گذشته، توسعه بخش معدن بوده است، سازمان‌های "توسعه‌ای" از منظر ماموریت و ماهیت با سازمان‌های اداری و رگولاتور (تنظیم‌گر و مجری مقررات) متفاوت هستند، در صورتی که استراتژی‌های کلان حاکمیت به توسعه بخشی باشد، به تبع، از منظر نهادی، سازمان‌های توسعه‌ای هدایت و راهبری آن حوزه را عهده دار می‌شوند.