منظور از معادن کوچک مقیاس چیست و چه میزان از معادن کشور را شامل میشود؟
معادن کوچک مقیاس بر اساس میزان ذخیره و نوع ماده معدنی تعریف میشوند که با تعریف جهانی بنگاههای کوچک که بر اساس تعداد اشتغال و ... است، تفاوت دارد. این معادن در حدود 3/98 درصد تعداد کل معادن کشور را شامل میشوند. همچنین در حدود 65 درصد تولید مواد معدنی کشور و 85 درصد اشتغال بخش معدن کشور را به خود اختصاص دادهاند. در مجموع مبنای کار برای معادن دارای پروانه غیر فعال و یا معادنی که زیر ظرفیت کار میکنند و نیز معادنی که دارای مزیت نسبی منطقهای و استانی هستند و با توجه به نوع زمین ساختار و پراکندگی ماده معدنی در یک زون خاص قرار گرفتهاند در اولویت بررسی قرار خواهند گرفت.
چه ضرورتی برای احیای معادن کوچک مقیاس وجود دارد؟
بر اساس آمار وزارت متبوع در سال 97 بیش از 4000 معدن غیرفعال در کشور وجود داشته که در مقایسه با سال 96 شاهد افزایش تعداد معادن غیرفعال کشور بودهایم. بسیاری از مشکلات و چالشهای معادن کوچک با راهکارهای کلینیکی مانند بازاریابی، رفع موانع اداری، تامین سرمایه کم، آموزش و کمکهای فنی و تکنولوژیکی قابل حل میباشد. از طرف دیگر با احیای این معادن که عمدتا در مناطق کمتر توسعه یافته قرار گرفتهاند، میتوان به اشتغال پایدار، ثروت آفرینی و توسعه این مناطق کمک نمود. از ویژگیهای بارز این فرصت، میزان سرمایه گذاری کم، مهیا بودن زمینههای کار برای سرمایه گذاری، نرخ بازگشت سرمایه گذاری بالا، بازده در زمان کم و سهولت در اجراست. امکان بومی سازی تامین تجهیزات و استفاده از نیروی انسانی محلی نیز از نقاط قوت و برجستگیهای این طرح میباشد.
چه تسهیلات و راهکارها یا اقداماتی تاکنون برای بهرهبرداری از معادنکوچک مقیاس در نظر گرفته شده است؟ چه پیشنهاداتی در این خصوص دارید؟
خدمات و تسهیلات طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس در زمینههای ایجاد زیرساختهای لازم برای مجموعه معادن کوچک، آموزش نیروی کار بومی، رفع موانع اداری به کمک وزارت صمت و شورای عالی معادن، تامین سرمایه لازم از طریق صندوق بیمه فعالیتهای معدنی و بانکها، مشارکت با سرمایه گذارانی که تاکنون به این طرح اعلام آمادگی سرمایه گذاری نمودهاند، تامین نیازهای پژوهشی از طریق مراکز پژوهشی و دانشگاهها و ... است. روشهای جدید تامین مالی با استفاده از مزایای بازار بورس و تامین مالی جمعی نیز در دست بررسی برای امکان جهت دهی به نقدینگی موجود در بازار و هدایت آن در بستههای سرمایهگذاری فرصتهای موجود در فعال سازی معادن کوچک مقیاس میباشد. در حال حاضر پروژهای در همین خصوص در برنامه رونق تولید وزارت متبوع در حال اجرا میباشد.
مشکلات اصلی برای احیای معادن کوچک مقیاس چیست؟
هماهنگی دستگاه و سازمانهای ذیربط و ذینفع مانند سازمان صمت استانها، تشکلها و انجمنها، استانداریها و ... از جمله مهمترین مراحل در راستای اجرای فرآیندهای فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس است که یک عزم ملی و درون بخشی را میطلبد. به عنوان مثال از جمله مشکلات اصلی معادن به خصوص کوچک مقیاسها، پراکنده بودن آنها که در نتیجه آن توسعه زیرساختها مانند سوخت رسانی، تامین آب و ... با مشکلات فراوان و حتی غیر اقتصادی بودن مواجه میشود.
سازمانهای مرتبط چگونه میتوانند در پیشبرد اهداف این طرح مشارکت داشته باشند؟
بر اساس بخشنامه معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت، تمامی سازمانهای صمت استانی مکلف شدهاند که آمار معادن به همراه راهکارهای پیشنهادی جهت فعال سازی را، به دبیرخانه طرح ارسال نمایند.
همچنین با هماهنگی صورت گرفته با سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) که مسئول اصلی توسعه معادن کوچک مقیاس در نقشه راه معدن و صنایع معدنی میباشد، کارگروههای استانی متشکل از نمایندگان سازمان صمت استان، نمایندگان انجمنها و تشکلهای استان و نماینده شرکت تهیه و تولید مواد معدنی، امر ارائه آمار و اطلاعات مورد نیاز و نهایتا پردازش آن را تسهیل خواهند نمود.
معاون طرح و برنامه وزرات صمت مطرح کرد: احیای معادن کوچک مقیاس با بومی سازی تجهیزات و امکانات
مبحث احیا و فعال سازی معادن کوچک مقیاس که به تازگی در اقتصاد ایران مطرح شده، در واقع به عنوان کلید و راه حلی در احیای اقتصادی شناخته میشود. معادن کوچک مقیاس بخش بزرگی از معادن کشور را شامل میشود در حالیکه سرمایهگذاری صحیحی بر روی آنها انجام نگرفته است. بنا به عقیده صاحب نظران معدنی، یکی از اصلیترین مشکلات معادن کوچک، کمبود نقدینگی و گران بودن تجهیزات و ابزارهای استخراج است، از اینرو نیاز است راهکارهایی برای این مشکلات در نظر گرفته شود. اجرای زیرساختهای حمل و نقل ریلی، اسکلههای تخصصی، تسهیل امور اداری در بخش محصولات معدنی، اعطای تسهیلات زیرساختی، استفاده رایگان از فضای آموزشی، استفاده از معافیتهای آموزشی، حمایت از استارتاپهای فروش معدنی، تسهیلات مالی برای سرمایهگذاری و تسهیل در پذیرش ضمانتنامههای بانکی از جمله اقداماتی است که نیاز است به صورت جدیتری برای این بخش پیگیری شود. با توجه به تعداد و پراکندگی این معادن، کارشناسان معتقدند فعالسازی این معادن، باعث رونق نقاط محروم کشور خواهد شد، زیرا معادن کوچک در اطراف روستاها و شهرهای توسعهنیافته هستند که باعث افزایش سطح اشتغال پایدار در این مناطق میشوند. در این راستا ماهنامه جهان معدن گفتوگویی با دکتر سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام داده که شرح آن در پی میآید: