مجری طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس اعلام کرد: چالشهای معادن کوچک با تامین سرمایه، آموزش و کمکهای فنی و تکنولوژیکی قابلحل است
بر اساس آموزههای زمینشناسی عوامل میزان سرمایه، عمق معدنکاری و بهرهمندی از فناوری و میزان تولید معادن را میتوان در دستهبندی معادن در مقیاسهای مختلف دخیل دانست. ظرفیت، تولید و سرمایهگذاری و نیروی انسانی شاغل به عنوان معیاری در تعریف معادن کوچک مقیاس مدنظر قرار گرفته و این معادن بر اساس معیارهای یاد شده، در دسته بندیهای تعیین شده قرار میگیرند. بر اساس آنچه گفته میشود معادن کوچک مقیاس ۹۸.۳ درصد معادن ایران را تشکیل میدهند که با در نظر گرفتن این رقم به هیچ عنوان از دیدگاه اقتصادی نادیده گرفتن آنها جایز نیست، نگاهی به این رقم بیانگر این است که کمتر از 2 درصد معادن ما خارج از دایره معادن کوچک مقیاس قرار گرفتهاند. اگرچه تاکنون به موضوع تامین سرمایه برای فعال سازی معادن کوچک مقیاس پرداخته نشده بود اما اکنون با راهاندازی طرح احیا، فعال سازی و توسعه معادن کوچک مقیاس، این دسته از معادن در معرض توجه و حتی صدر اخبار قرار گرفتهاند. در شرایطی که تحریمها فشارهای اقتصادی زیادی از خارج بر کشور تحمیل کرده است، میتوان به صراحت گفت فعال سازی این معادن میتواند باری از دوش اقتصاد – در صورت اجرای درست طرحهای بیان شده- بردارد؛ این احیای اقتصادی را هم از دیدگاه تامین مواد اولیه مورد نیاز در داخل کشور و هم از دیدگاه اشتغال زایی میتوان در نظر گرفت. مهندس سیدرضا عظیمی مجری طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچکمقیاس در گفتوگو با ماهنامه جهان معدن به بررسی زوایا و اهداف این طرح پرداخته است که شرح این گفتوگو در پی میآید:
معادن کوچک مقیاس بر اساس میزان ذخیره و نوع ماده معدنی تعریف میگردند که با تعریف جهانی بنگاههای کوچک که بر اساس تعداد اشتغال و ... است، تفاوت دارد. این معادن حدود 3/98 درصد معادن کشور را شامل میشوند. هم چنین سهم 65 درصدی تولید مواد معدنی و 85 درصدی اشتغال در بخش معدن را به خود اختصاص دادهاند. در مجموع مبنای کار برای معادن دارای پروانه غیر فعال و یا معادنی که زیر ظرفیت کار میکنند، همچنین معادنی که مزیت نسبی منطقهای و استانی هستند، با توجه به نوع زمین، ساختار و پراکندگی ماده معدنی که در یک زون خاص قرار گرفتهاند در اولویت بررسی هستند.
چه ضرورتی برای احیای معادن کوچک مقیاس وجود دارد؟
بر اساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال 97 بیش از 4000 معدن غیرفعال در کشور وجود داشته که در مقایسه با سال 96 شاهد افزایش تعداد معادن غیرفعال کشور بودهایم. بسیاری از مشکلات و چالشهای معادن کوچک با راهکارهای کلینیکی مانند بازاریابی، رفع موانع اداری، تامین سرمایه کم، آموزش و کمکهای فنی و تکنولوژیکی قابل حل میباشد. از طرف دیگر با احیای این معادن که عمدتا در مناطق کمتر توسعه یافته قرار گرفتهاند، میتوان به اشتغال پایدار، ثروتآفرینی و توسعه این مناطق کمک کرد. از ویژگیهای بارز این فرصت، میزان سرمایهگذاری کم، مهیا بودن زمینههای کار برای سرمایهگذاری، نرخ بازگشت سرمایهگذاری بالا، بازده در زمان کم و سهولت در اجراست. امکان بومیسازی تامین تجهیزات و استفاده از نیروی انسانی محلی نیز از نقاط قوت و برجستگیهای این طرح میباشد.
همچنین با فعال سازی معادن کوچک مقیاس می توانیم شاهد افزایش تولید و اشتغال باشیم.
چه تسهیلات و راهکارها یا اقداماتی تا کنون برای بهرهبرداری از معادنکوچکمقیاس در نظر گرفتهشده است؟ چه پیشنهاداتی در این خصوص دارید؟
خدمات و تسهیلات طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچکمقیاس در زمینههای ایجاد زیرساختهای لازم برای مجموعه معادنکوچک، آموزش نیروی کار بومی، رفع موانع اداری به کمک وزارت صمت و شورای عالی معادن، تامین سرمایه لازم از طریق صندوق بیمه فعالیتهای معدنی و بانکها ، مشارکت با سرمایهگذارانی که تاکنون به این طرح اعلام آمادگی نمودهاند، تامین نیازهای پژوهشی از طریق مراکز پژوهشی و دانشگاهها و ... است. روشهای جدید تامین مالی با استفاده از مزایای بازار بورس و تامین مالی جمعی نیز در دست بررسی برای امکان جهتدهی به نقدینگی موجود در بازار و هدایت آن در بستههای سرمایهگذاری فرصتهای موجود در فعالسازی معادن کوچکمقیاس میباشد.
مشکلات اصلی برای احیای معادن کوچک مقیاس چیست؟
هماهنگی دستگاهها و سازمانهای ذیربط و ذینفع مانند سازمان صمت استانها، تشکلها و انجمنها، استانداریها و ... از جمله مهمترین مراحل در راستای اجرای فرآیندهای فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس است که یک عزم ملی میطلبد. توسعه زیرساختهای اجرایی و اطلاعرسانی همراه با آمار و اطلاعات میتواند در راستای شفافسازی ارتباط و معرفی فرصتهای سرمایهگذاری کمک رسان باشد. بوروکراسی اداری و طولانی بودن فرآیندهای تصمیمگیری یکی از مواردی است که فرصتهای مربوط به بازار و سرمایهگذاری را تحت الشعاع قرار می دهد.
سازمانهای مرتبط چگونه میتوانند در پیشبرد اهداف این طرح مشارکت داشته باشند؟
بر اساس بخشنامه معاونت امور معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت تمامی سازمان صمت استانها مکلف به ارائه آمار معادن به همراه راهکارهای پیشنهادی جهت فعالسازی شدند که باید آنرا به دبیرخانه طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک مقیاس ارسال نمایند. همچنین با هماهنگیهای صورت گرفته توسط شرکت تهیه و تولید مواد معدنیایران، کارگروههای استانی متشکل از نمایندگان سازمان صمت استان، انجمنها و تشکلهای استانی و نماینده شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، امر ارائه آمار و اطلاعات مورد نیاز و در نهایت پردازش آن را تسهیل خواهند نمود. از طرف دیگر انجمنها و تشکلها نیز که از ذینفعان این طرح ملی میباشند، میتوانند طی هماهنگی با اعضا خود، به صورت موردی محدودههای معدنی پیشنهادات خود را به دبیرخانه طرح، ارسال نمایند که در این خصوص جلساتی را جهت آموزش و هماهنگی آنان انجام دادهایم.