منظور از معادن کوچک مقیاس چیست و چه میزان از معادن کشور را شامل می‌شود؟
مطابق تعریف رسمی قانون معادن، دو نوع معدن تعریف شده است؛ معادن بزرگ که تعریف مشخص و خاص خود را دارند و در قانون معادن و قانون 44 و قوانین دیگر معادن بزرگ کاملا تعریف شده است و به غیر از معادنی که در دسته معادن بزرگ قرار می‌گیرند هر معدن دیگری کوچک مقیاس تعریف می‌شود. در حقیقت این مساله روشن می‌شود که ما ترم قانونی مشخصی برای معادن متوسط نداریم و بر همین اساس است که بیش از 98 درصد معادن را در کل کشور ما معادنی تشکیل می‌دهند که بزرگ نیستند و در نتیجه در زمره معادن کوچک مقیاس به شمار می‌آیند. از نظر اشتغال‌زایی هم بر همین اساس 85 درصد اشتغال معدنی ما در دست معادن کوچک مقیاس خواهد بود. با توجه به اینکه بخش بزرگی از معادن ما را معادن کوچک مقیاس تشکیل می‌دهند در نتیجه احیا و فعال سازی آنها در کنار اشتغال زایی بالا، منافع اقتصادی زیادی را هم به همراه خواهد داشت.
چه ضرورتی برای احیای معادن کوچک مقیاس وجود دارد؟
با توجه به اینکه در ایران اکثر معادن کشف شده از منظر تعداد و پراکندگی، معادن کوچک هستند، لزوم احیای معادن کوچک برای ایجاد ارزش افزوده بالاتر، واحدهای فرآوری متمرکز (کنسرسیومی) و ایجاد توازن منطقه‌ای در مناطق محروم و کمتر برخوردار و کمتر توسعه یافته منجر به توان منطقه‌ای، عدالت توسعه‌ای و اشتغال در مناطق محروم می‌شود. بر اساس تعاریف اقتصادی ایجاد یک شغل در منطقه توسعه یافته اثر متفاوتی از ایجاد همان شغل در منطقه کمتر برخوردار و توسعه نیافته دارد. و از این لحاظ به جرات می‌توان گفت تنها بخش معدن است که با توجه به پراکندگی کانی‌ها در سراسر کشور و وجود تعداد زیادی از آنها در مناطق محروم می‌تواند موجب ایجاد اشتغال و اشتغال مکمل شود و به صراحت می‌توان گفت با احیای این معادن ما می‌توانیم به اهداف مختلف توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دست پیدا کنیم و این همان مزیتی است که در هیچ بخش دیگر اقتصادی نمی‌توانیم ببینیم.
چه تسهیلات و راهکارها یا اقداماتی تاکنون برای بهره برداری از معادن کوچک مقیاس در نظر گرفته شده است؟
من تنها از منظر صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی می‌توانم در این مورد اظهارنظر کنم، تسهیلات و ایجاد زیرساخت‌هایی برای آسان‌تر شدن امور سرمایه‌گذاری در این معادن و ایجاد زیرساخت‌هایی بوده که از سوی شرکت تهیه و تولید و، ایمیدرو و همچنین معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال انجام است که قطعا من در آن موارد نمی‌توانم اظهارنظر داشته باشم. اما در این اندازه می‌توانم بگویم که ما در صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی در بخش اکتشاف این معادن می‌توانیم حمایت‌هایی انجام دهیم که اگر اقدام به سرمایه‌گذاری در مبحث اکتشاف از سوی فرد یا سازمانی انجام گیرد ما در صندوق می‌توانیم این سرمایه‌گذاری را بیمه کنیم و در صورتی که به کانی دست نیابند می‌توانیم 80 درصد سرمایه را از طریق این بیمه به آنها برگردانیم. همچنین برای این اکتشافات جدید تهسیلاتی از محل دولتی و وجوه با نرخ پایین برای سرمایه‌گذاران این بخش در نظر گرفته‌ایم. از نظر تجهیزات هم تسهیلاتی برای آن بخش در نظر داریم، معدن کارانی که در این زمینه اقدام کنند به آنها ضمانت نامه‌هایی تعلق می‌گیرد تا بتوانند از تسهیلات بانکی لازم برخوردار شوند. تسهیلات برای تکمیل زینجیره ارزش معادن کوچک برای بخش فرآوری و تکمیل بخش فرآوری، صندوق آمادگی لازم و کامل برای ضمانت نامه بانک‌هایی که طرف قرارداد هستند را دارد.
مشکلات اصلی برای احیای معادن کوچک مقیاس چیست؟
یک سری از معادن کوچک که در حال حاضر متروکه هستند و قرار است بر اساس این طرح احیا شوند به دلیل انواع مشکلات متروکه شده‌اند که از جمله این مشکلات می‌توان به مساله ممانعت محلی، عدم وجود زیرساخت‌های لازم، کمبود ماشین آلات و امکانات برای خرید تجهیزات مورد نیاز اشاره کرد. به همین منظور یک تیم متشکل از سوی ایمیدرو با مجری گری شرکت تهیه و تولید مواد معدنی تشکیل شده که بخش‌های مختلفی که می‌توانند در جهت رفع این موانع کمک کنند در این مسیر همگام می‌شوند حتی در این زمینه یک کلینیک عارضه یابی هم برای تشخیص علل تعطیلی این معادن و راه‌های برطرف کردن آن شکل گرفته است.
سازمان‌های مرتبط چگونه می‌توانند در پیشبرد اهداف این طرح کمک کنند؟
در بحث حل مشکلات مربوط به مسائل قانونی، آیین نامه و مقررات شورای معادن استانی و شورای عالی معادن نیاز به همیاری‌هایی هست، از جمله اینکه کارگروهی تشکیل شده تا در صورت طرح مشکلی از سوی سرمایه گذاران این معادن بدون نوبت مسائل آنها را بررسی کنند و حتی به سرعت برای آنها مصوبه‌ای اخذ شود. لازم است اشاره کنم که سازمان محیط زیست که یکی از چالش‌های اساسی در فعالیت‌های معدنی است نیاز است که چالش‌های خود را با این بخش مرتفع کند و ما نیاز به همیاری و همدلی دوستان در این بخش داریم. در عین حال معدن کاران هم باید خود را موظف به معدن‌کاری سبز کنند و به همین منظور نیاز است که محیط زیستی‌ها استانداردهای کاربردی و به روز ارائه کنند. سازمان محیط زیست باید ضمن ارائه استاندارد لازم و ضوابط مورد نیاز زمینه را برای فعالیت سبز معدن کاران فراهم کرده و در عین حال از معدن‌کاران به این منظور تعهدهای لازم را دریافت کند. منابع طبیعی از دیگر بخش‌هایی است که در هم تنیدگی مستمر با معادن دارد. باید همکار‌ی‌های لازم با این سازمان ایجاد شود، درست است که معادن تخریب دارند اما طرح موضوع بازسازی و ارائه مدل برای نوع بازسازی در این زمینه بسیار اهمیت دارد. به طور کلی سازمان‌هایی که با معادن در هم تنیده هستند مثل سازمان میراث فرهنگی و راهداری و ... می‌توانند در پیشبرد اهداف این طرح سهیم باشند.