ایجاد ساختار بورس کالا از همان ابتدای کار با هدف حذف دلالی و دست‌های واسطه در معاملات محصولات تولیدی داخل کشور بود، ورود مرحله به مرحله انواع محصولات تولیدی اعم از صنعتی، معدنی، کشاورزی، پتروشیمی و ... همه خبر از ایجاد فضایی سالم برای انجام معامله و ارائه کالا با قیمتی قابل قبول‌تر به مشتریان می‌داد، ورود محصولات معدنی و پس از آن زنجیره فولاد به این عرصه رقابت در بازار فولاد را به سمتی مثبت پیش برد و باعث شد بخش اعظم سود که پیش از این به جیب عده معدودی سرازیر می‌شد، در درون صنعت فولاد حفظ شود. در این مسیر نمی‌توان نقش بورس کالا را در حذف رانت‌های کلان و ایجاد شفافیت در بازار فولاد نادیده گرفت. در یک مقایسه کوتاه تنها نگاهی به پیشینه بازار فولاد پیش از ورود به بورس کالا می‌تواند خود پاسخگوی نقش این حضور در ایجاد شرایطی مناسب برای زنجیره فولاد باشد، وجود رانت‌های بیشمار در روند معاملات یکی از معایب این بازار بود که از بین رفت. کشف قیمت در بورس کالا از طریق حراج حضوری و به صورت شفاف باعث حذف رانت و فسادزدایی از بازار معاملات شد. در شرایط فعلی برخی بر این باورند که شفافیت موجود در بورس کالا در سطحی قابل قبول است و ساختار توسعه‌ای بورس کالا به سمت حفظ منافع تولیدکنندگان صنایع بالادستی و پایین دستی است. اگرچه در نقطه مقابل منتقدانی قرار گرفته‌اند که به ناکارآمدی بورس کالا در دستیابی به آنچه که در ابتدای امر ورود معدنی‌ها به بورس هدف گذاری کرده بود اشاره می‌کنند. بر اساس این دیدگاه (که پیشتر هم در محافل رسمی مورد اشاره قرار گرفته بود) در بازار معاملات برخی محصولات معدنی و فولاد به واسطه دولتی بودن شرکت‌های بزرگ در این بخش، قیمت‌ها همچنان دستوری و با نظر عده‌ای خاص تعیین می‌شود؛ منتقدان این امر کشف قیمت‌ها را در بورس کالا واقعی نمی‌دانند و معتقدند اگرچه هدف بورس کالا کشف واقعی قیمت‌ها بوده است اما نفوذ برخی شرکت‌ها حتی در هیات مدیره بورس کالا سبب شده تا این سازوکار در معاملات معدنی و زنجیره فولاد آن چنان که باید و شاید رویکرد موفقی نداشته باشد.
برای بررسی مزیت‌های معامله در بورس کالا و معایب خروج محصولات فولادی از بورس کالا ماهنامه جهان معدن با دکتر مهدی کرباسیان رییس پیشین سازمان توسعه و نوسازی معادن وصنایع معدنی ایران (ایمیدرو) به گفت‌وگو نشسته است که شرح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم:

با ورود محصولات فلزی و معدنی به بورس کالا شرایطی پیش آمد که در کنار اشخاص حقوقی، اشخاص حقیقی هم این امکان را یافتند که فلزات و دیگر محصولات را خریداری کنند. در طول 13 سالی که بورس کالا فعالیت خود را شروع کرده معاملات نظم و اصول خود را حفظ کرده‌اند؛ به این مفهوم که در انجام تمام معاملات مدارک و گردش‌های مالی مورد بررسی قرار گرفته است؛ و تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق تارنمای شرکت بورس کالای ایران به این اطلاعات دسترسی دارند.

خروج محصولات فلزی و فولاد از بورس کالا هیچ کمکی به این معاملات نمی‌کند بلکه حتی با کمتر شدن شفافیت معاملات در روند انجام آنها مشکل هم ایجاد می‌کند؛ در واقع منطق ورود این محصولات فلزی و معدنی به بورس کالا در همان ابتدا هم ایجاد شفافیت در انجام معاملات بوده است که اکنون با خروج از بورس و حضور دوباره دلالان در انجام معاملات مشکلات بار دیگر در این حوزه بروز خواهد کرد؛ در واقع با در پیش گرفتن چنین روندی تمام تلاش بورس کالا و بهایی که برای حضور در بورس پرداخت شده و سازوکاری که ایجاد و تجربه‌ای که کسب شد تا نقطه مناسبی برای انجام معاملات ایجاد شود به هدر می‌رود؛ اکنون که شرایط نوسانات ارزی برای تمام اقتصاد کشور مشکل ایجاد کرده نمی‌توان مسائل موجود را از چشم بورس کالا دید، باید این واقعیت را پذیرفت که اقتصاد ما به طوری کلی تحت آماج تلاطمات ارزی قرار گرفته و اگر چنین تلاطماتی در بورس کالا مشکلی ایجاد کرده نمی‌توان انجام معاملات در بورس کالا را دلیل این مشکلات پنداشت، بهترین اتفاقی که در حال حاضر می‌تواند به محصولات فلزی و معدنی کمک کند این است که با ادامه روند فعلی و تاب آوردن مشکلات –همچون دیگر گروه‌های کالایی- این دوران را پشت سر بگذاریم.

از نظر من بورس کالا یک بازار واقعی نیست؛ به معنای واقعی عرضه و تقاضا در این بازار انجام نمی‌گیرد، در واقع عمده معاملات در بورس کالا به اجبار دولت انجام می‌گیرد؛ به این مفهوم که شرکت‌ها و کارخانه‌های دولتی در اغلب موارد مجبور به عرضه در بورس کالا هستند و این اجبار باعث می‌شود تا خریدارها ناچار به این بازار وارد شوند بنابراین بورس کالا بستر بازاری عرضه و تقاضا به حساب نمی‌آید و در واقع یک بستر اجباری است که شفافیت خود را هم به آرامی از دست می‌دهد.